Αντισύλληψη & Οικογενειακός Προγραμματισμός

Οι μέθοδοι αντισύλληψης διαφοροποιούνται σημαντικά, τόσο ως προς την αποτελεσματικότητα, όσο και ως προς τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα της εφαρμογής των.

Η αποτυχία ενός συστήματος αντισύλληψης μπορεί να οφείλεται σε διάφορους λόγους, κυρίως όμως οφείλεται σε λανθασμένη χρήση και πάρα πολύ σπάνια σε αποτυχία της μεθόδου.

Μέθοδοι αντισύλληψης που είναι σχεδιασμένες για χρήση κατά τη διάρκεια της επαφής όπως το προφυλακτικό και το διάφραγμα έχουν γενικά κατά τη συνήθη χρήση (η οποία δυστυχώς υπολείπεται της ιδανικής) μη ικανοποιητική αποτελεσματικότητα με ποσοστά αποτυχίας που αγγίζουν το 18%. Το προφυλακτικό, πάντως, είναι πολύτιμο για την ελάττωση του κινδύνου των σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων και για αυτό η χρήση του πρέπει να ενθαρρύνεται.

Το ενδομήτριο σπείραμα (ή σπιράλ) είναι μία από τις ιδιαίτερα ασφαλείς μεθόδους αντισύλληψης. Μπορεί να τοποθετηθεί πρακτικά σε οποιαδήποτε ημέρα του κύκλου, υπό την προϋπόθεση ότι έχει αποκλειστεί μία εγκυμοσύνη.

Η τοποθέτηση είναι ανώδυνη και γίνεται από τον ειδικό δια μέσω του κόλπου και του τραχήλου της μήτρας.

Οι δύο τύποι σπειραμάτων είναι:

Σπείραμα χαλκού: παραμένει αποτελεσματικό για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα, περίπου 10 έτη, αλλά μπορεί να αφαιρεθεί οποιαδήποτε στιγμή η γυναίκα επιθυμεί τη διακοπή της αντισύλληψης. Δεν έχει καμία ορμονική δράση. Κάποιες γυναίκες ίσως να έχουν αυξημένη αιμορραγία ή να αναφέρουν πόνο (κράμπες) κατά τη διάρκεια της περιόδου.

Ορμονικό σπείραμα: απελευθερώνει μία ορμόνη που ονομάζεται λεβονογεστρέλη, η οποία μεταβάλλει την τραχηλική βλέννη και τη διαπερατότητα της για τα σπερματοζωάρια και προκαλεί λέπτυνση του ενδομητρίου εμποδίζοντας πολύ αποτελεσματικά την κύηση, αλλά και προσφέροντας ανακούφιση από τις λειτουργικές αιμορραγίες. Και στο ορμονικό σπείραμα η απομάκρυνση μπορεί να γίνει ανά πάσα στιγμή.

Υπάρχουν και άλλες αναστρέψιμες μέθοδοι αντισύλληψης όπως ενθέματα προγεστερόνης αλλά και ειδικές ενέσεις, χρησιμοποιούνται όμως σπάνια στην Ελλάδα.

Σε νέες γυναίκες η πιο συνηθισμένη μέθοδος αντισύλληψης είναι τα αντισυλληπτικά δισκία. Υπάρχουν γενικά δύο κατηγορίες

Τα κλασικά αντισυλληπτικά χάπια τα οποία έχουν δύο διαφορετικές ορμόνες, οιστρογόνα και κάποια μορφή προγεστερόνης. Εδώ ο μηχανισμός της αντισύλληψης είναι πολλαπλός: αναστέλλεται η ωοθυλακιορρηξία, η τραχηλική μεταβάλλεται και καθίσταται αδιαπέραστη για τα σπερματοζωάρια και εμποδίζεται η αύξηση του ενδομητρίου, εμποδίζοντας έτσι την εμφύτευση. Εκτός από την αντισύλληψη η επιλογή του κατάλληλου αντισυλληπτικού σκευάσματος μπορεί να έχει και άλλα πλεονεκτήματα για τη γυναίκα: ο κύκλος γίνεται περισσότερο σταθερός συχνά με λιγότερες ημέρες περιόδου και συνολικά μικρότερη απώλεια αίματος ενώ μπορεί να παρατηρηθεί ελάττωση του πόνου (κράμπες) κατά τη διάρκεια της περιόδου. Ο κίνδυνος για καρκίνο των ωοθηκών ελαττώνεται όπως σύμφωνα με μελέτες και ο κίνδυνος καρκίνου του ενδομητρίου. Με το σωστό σκεύασμα μπορεί να ελαττωθούν συμπτώματα ακμής και να βελτιωθεί το δέρμα.

Με τη σωστή λήψη τα αντισυλληπτικά δισκία είναι πολύ αποτελεσματικά στην αποφυγή μιας ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης. Συχνός παράγων αποτυχίας της μεθόδου είναι η παράλειψη μιας δόσης. Σε αυτή την περίπτωση απαιτούνται επιπρόσθετα μέτρα ώστε να αποφευχθεί μία κύηση.

Τα αντισυλληπτικά δισκία είναι γενικώς πολύ καλά ανεκτά. Πιθανές παρενέργειες μπορεί να είναι ναυτία, αίσθημα τάσεως των μαστών και διαταραχές της διάθεσης, συμπτώματα που υφίενται μετά από δύο έως τρεις μήνες.

Ένας συνήθης μύθος, όσον αφορά τα αντισυλληπτικά δισκία είναι η αύξηση του σωματικού βάρους. Τα αντισυλληπτικά δισκία δεν αυξάνουν το σωματικό βάρος. Επίσης είναι απόλυτα βέβαιο ότι δεν μειώνουν τη γονιμότητα και μία εγκυμοσύνη μπορεί να ξεκινήσει άμεσα μετά τη διακοπή τους.

Πιθανές επιπλοκές: Εδώ και πολλά χρόνια με την ελάττωση της δόσης των ορμονών οι επιπλοκές έχουν μειωθεί τόσο ώστε να είναι εξαιρετικά σπάνιες. Υπάρχει μία πολύ μικρή αύξηση του κινδύνου δημιουργίας θρόμβων στο αίμα. Όσον αφορά τη φημολογούμενη αύξηση του κινδύνου για καρκίνο του μαστού αυτή φαίνεται με βάση έγκυρες μελέτες να είναι πάρα πολύ μικρή, ενώ η ελάττωση του κινδύνου για άλλους γυναικολογικούς καρκίνους (ωοθηκών-ενδομητρίου) είναι απολύτως σαφής.

Αντενδείξεις αντισυλληπτικών δισκίων: Σύμφωνα με διεθνείς κατευθυντήριες οδηγίες, τα αντισυλληπτικά δισκία δεν συστήνονται σε γυναίκες ηλικίας μεγαλύτερης των 35 ετών που είναι καπνίστριες εξαιτίας της αύξησης του κινδύνου θρόμβωσης. Επίσης αντενδείκνυται σε γυναίκες που είχαν θρόμβωση ή εγκεφαλικό επεισόδιο στο παρελθόν, σε γυναίκες με ιστορικό ορμονοεξαρτώμενου καρκίνου, για παράδειγμα του μαστού ή της μήτρας καθώς επίσης και σε γυναίκες οι οποίες έχουν σοβαρή ηπατική νόσο ή γυναίκες που υποφέρουν από ημικρανίες με αύρα.

Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι ειδικές κατηγορίες φαρμάκων όπως κάποια φάρμακα κατά της επιληψίας αλλά και ορισμένα αντιβιοτικά μπορεί να ελαττώνουν την αντισυλληπτική δράση του χαπιού και να αυξάνουν τον κίνδυνο ανεπιθύμητης κύησης.

Χρήσιμο να γνωρίζουμε: Στο παρελθόν ήταν συνηθισμένο η ορμονική αντισύλληψη να ξεκινά για πρώτη φορά την πρώτη ημέρα της εμμήνου ρύσεως, στην πραγματικότητα μπορεί να ξεκινήσει οποτεδήποτε μετά από την κατάλληλη ιατρική συμβουλή. Με τα αντισυλληπτικά δισκία είναι εφικτή η χωρίς κίνδυνο αναστολή της περιόδου συνεχίζοντας τη λήψη τους και μετά τις 28 μέρες.

Χάπια που περιέχουν μόνο προγεστερόνη, τα λεγόμενα και «μίνι»: Μπορεί να αποτελούν τη σωστή επιλογή για γυναίκες στις οποίες αντενδείκνυται η λήψη οιστρογόνων. Τέτοιες περιπτώσεις είναι οι γυναίκες κατά τη διάρκεια του θηλασμού ή αυτές που έχουν κάποια από τις παραπάνω αντενδείξεις. Υπό την προϋπόθεση της σωστής λήψης είναι και αυτά πολύ αποτελεσματικά. Πρέπει να λαμβάνονται σχολαστικά την ίδια ώρα κάθε ημέρα, διαφορετικά η αποτελεσματικότητά τους μειώνεται σημαντικά. Μπορεί να εμφανιστούν κάποιες ακανόνιστες αιμορραγίες από τη μήτρα.

Μία ξεχωριστή κατηγορία είναι το χάπι της επόμενης μέρας, η πιο σωστά τα σκευάσματα επείγουσας αντισύλληψης. Υπάρχουν δύο τύποι:

Λεβονογεστρέλη: Απαραίτητη η λήψη εντός 72 ωρών, όσο νωρίτερα γίνει η λήψη τόσο αυξάνεται και η αποτελεσματικότητά του φαρμάκου.

Ουλιπριστάλη: Είναι αναστολέας της προγεστερόνης και είναι αποτελεσματική μέχρι 5 ημέρες μετά την επαφή.

Ο οικογενειακός προγραμματισμός σύμφωνα και με τον παγκόσμιο οργανισμό υγείας εξασφαλίζει στους ανθρώπους το δικαίωμα στην ελευθερία της έκφρασης, της πρόσβασης στην εργασία και την εκπαίδευση και της προάσπισης της υγείας τους. Ο προγραμματισμός αυτός πρέπει να γίνεται με αξιόπιστες μεθόδους αντισύλληψης, κάποιες φορές όμως μπορεί αυτές να παραλειφθούν ή να αποτύχουν. Στις περιπτώσεις αυτές μία επιλογή είναι η τεχνητή διακοπή κύησης η έκτρωση. Αυτό μπορεί να γίνει είτε φαρμακευτικά η επεμβατικα, και στις δύο περιπτώσεις υπό ιατρική παρακολούθηση.

Η φαρμακευτική τεχνητή διακοπή κύησης – έκτρωση γίνεται με τη χρήση του φαρμάκου μιφεπριστόνη, συνήθως σε συνδυασμό με ένα δεύτερο φάρμακο τη μισοπροστόλη. Κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας είναι φυσιολογικό να παρατηρηθεί αίμα από τον κόλπο, το οποίο μπορεί να διαρκέσει αρκετές ημέρες. Σε περίπτωση αυξημένης αιμορραγίας πρέπει να υπάρξει εκτίμηση από το γυναικολόγο. Είναι επίσης φυσιολογικό να υπάρξει αίσθημα πόνου κράμπες στο κάτω μέρος της κοιλιάς. Σε σπανιότερες περιπτώσεις μπορεί να υπάρξει ήπιος πυρετός, ναυτία εμετός η διάρροια. Η επιτυχία της φαρμακευτικής έκτρωσης πρέπει να ελεγχθεί ιατρικά, είναι όμως γενικά επιτυχής σε πάνω από το 95% των γυναικών, ενώ σε περίπτωση που αποτύχει διενεργείται επεμβατική τεχνητή διακοπή κύησης.

Η επεμβατική τεχνητή διακοπή κύησης πραγματοποιείται σε νοσοκομείο. Η κύηση απομακρύνεται δια μέσω του κόλπου και του τραχήλου. Μετά από προσεκτική διαστολή του τραχήλου ένας πλαστικός σωλήνας εισέρχεται στην κοιλότητα της μήτρας και αναρροφά το κύημα.

Κάθε ιατρική πράξη ενέχει ένα κίνδυνο επιπλοκών, ενώ στην περίπτωση της έκτρωσης ενδέχεται να υπάρχει ιδιαίτερη ψυχολογική επιβάρυνση της γυναίκας.  Υπό τις σωστές προϋποθέσεις, τόσο η φαρμακευτική, όσο και η επεμβατική τεχνητή διακοπή κύησης είναι ασφαλείς και αποφεύγεται η αρνητική επίδραση στη μελλοντική γονιμότητα.

Έχετε κάποια απορία; Χρειάζεστε βοήθεια;

Χαρά μου να απαντήσω σε οποιοδήποτε ερώτημα σας.
Επικοινωνήστε μαζί μου